اساسنامه چیست؟
اساسنامه چیست و چه مواردی را توضیح می‌دهد؟
در این محتوا در مورد اساسنامه و مفاد آن و همچنین کارکردهایی که دارد بحث خواهیم کرد.
اساسنامه مهمترین بخش و رکن یک شرکت سهامی اعم از سهامی خاص و سهامی عام است.
به طور معمول اساسنامه دارای چه مفادی است؟
اساسنامه معمولاً موارد زیر را مشخص می‌کند:
- تعداد شرکا و میزان سهم آنها، منافع، سود و زیان ایشان.
- روابط شرکا با یکدیگر، وظایف و حقوق آنها
- موارد مربوط به سرمایه شرکت و نحوه استفاده از آن
- وظیفه و هدف اصلی شرکت
- مسائل مربوط به هیئت مدیره
- مجامع عمومی و برگزاری آن
- تعیین بازرس‌های شرکت و وظایف آنها
- مسائل مربوط به انحلال شرکت
اساسنامه به منزله شناسنامه و اعتبار یک شرکت است.
همان‌طور که افراد برای معرفی خود از شناسنامه، اوراق هویتی و نیز انواع مدارک و گواهی‌ها برای اثبات مهارت‌های فنی خود استفاده می‌کنند، شناسه اصلی یک شرکت و اثبات کننده کارکرد آن، اساسنامه آن شرکت است.
آیا اساسنامه برای شرکت‌های غیر سهامی هم کاربرد دارد؟
خیر. برخی انواع دیگر شرکت‌ها نظیر مسئولیت محدود و … ، به اساسنامه نیاز ندارند و به جای آن از قراردادی دیگر تحت عنوان شرکت نامه استفاده می‌کنند.
شرکت‌نامه چیست؟
شرکت‌های کوچک نیاز به اساسنامه ندارند و می‌توانند از شرکت‌نامه استفاده کنند. نکات مهم در شرکت‌نامه‌ها عبارتند از:
- شرکت‌نامه قراردادی ویژه شرکت‌های کوچک با مسئولیت محدود است.
- شرکت‌نامه در قالب یک سند رسمی بین شرکا، و به منظور تشکیل شرکت‌های تجاری تنظیم می‌شود.
- برابر ماده ۱۹۷ قانون تجارت، در ماه اول پس از تشکیل شرکت، خلاصه‌ای از شرکت‌نامه و ضمائم و پیوست‌های آن به وزارت دادگستری ارسال می‌شود.
- شرکت‌نامه یک سند معتبر و بخشی از اساسنامه شرکت است که توسط قوه قضائیه چاپ شده و در اختیار نهادهای زیر قرار می‌گیرد:
ثبت اسناد و املاک کشور
اداره کل ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی
- شرکت‌نامه توسط مؤسسین شرکت تنظیم می‌شود.
- قابل ذکر است که شرکت‌های سهامی و تعاونی به شرکت‌نامه نیازی ندارند.
مفاد اصلی و اساسی یک اساسنامه چیست؟
- نام شرکت
- موضوع شرکت
- مدت شرکت
- مرکز اصلی شرکت و محل شعب تأسیس شده.
- مبلغ سرمایه شرکت و تعیین وجود نقدی و غیر نقدی آن.
- تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آنها و هرگاه ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد، خصوصیات و امتیازات اینگونه سهام.
- تعیین مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه باقیمانده اسمی هر سهم و مدت مطالبه که این مدت بیش از پنج سال نمی‌باشد.
- نحوه انتقال سهام با نام
- طریقه تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس.
- در صورت وجود شرایط و امکان صدور اوراق قرضه، ذکر نوع شرایط و ترتیب آنها
- شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه
- زمان‌بندی و ترتیب دعوت مجامع
- مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و نحوه اداره آنها
- تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت ماموریت و نحوه تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت نموده و یا استعفاء می‌کنند یا به جهات اثبات محجوریت، معزول و یا ممنوع‌الفعالیت می‌گردند.
- تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران
- تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بپردازند.
- قید اینکه شرکت دارای چند نفر بازرس خواهد بود و نحوه انتخاب و مدت مأموریت آنها
- تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و مجمع عمومی سالانه.
- نحوه ی انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه ی امور آن.
- چگونگی تغییر اساسنامه.
تغییرات اساسنامه
به تصریح ماده ۸۳ هرگونه تغییرات به نفع و صلاح شرکت بوده و انجام آن مجاز است مگر در شرایطی که خلاف قانون باشد.
چه تغییراتی در اساسنامه ممنوع است؟
- افزایش تعهدات سهامداران
- تغییر تابعیت شرکت
- تغییرات مغایر با حقوق قانونی سهامداران
مجامع عمومی حتی در صورت اکثریت آراء نمی‌توانند وظایف و تعهدات سهامداران را افزایش دهند.
به همین شکل تغییر تابعیت شرکت نیز مجاز و در اختیار اکثریت سهامداران نیست.
نکته: در مورد موضوع تغییر تابعیت، در صورتی که تمامی سهامداران بدون استثنایی با آن موافق باشند، می‌توان نسبت به تغییر تابعیت شرکت اقدام کرد.
نکته: امکان تغییر نوع شرکت در صورتی که به افزایش تعهدات سهامداران منجر شود، وجود ندارد. به عنوان مثال تغییر شرکت سهامی به تضامنی ممنوع است.
نکته: به تصریح ماده ۹۴، نمی‌توان سهامداران را وادار کرد بیش از تعهد اولیه خود مسئولیت بپذیرند و مبلغ سرمایه‌ای بیش از میزان توافق شده اولیه بپردازند.
چگونه اساسنامه بنویسیم؟
در نوشتن اساسنامه، علاوه بر مواردی که در مفاد اساسنامه ذکر گشت، بهتر است موارد زیر نیز رعایت شود:
- نوع موسسه را درج کنید که آیا انتفاعی است یا غیر انتفاعی.
- مسئولیت شرکت به عهده هیئت موسس و امور اجرایی به عهده هیئت مدیره است و در اساسنامه، تمایز این دو باید روشن و سریع باشد.
نکته: بایستی مدت زمان تصدی هیئت مدیره مشخص شود و همچنین اینکه آیا اعضای هیئت مدیره از هیئت مؤسس شرکت هستند یا خیر.
- بایستی مدت زمان تعیین هیئت مدیره در مجامع ذکر شود برای مثال ۲ سال.
- سرنوشت اموال و دارایی‌های موسسه در صورتی که موسسه منحل شود، باید تعیین گردد.
- میزان احتیاطی ذخیره و درصد آن نسبت به کل سهام را در اساسنامه درج نمایید.
- در برنامه‌ریزی و زمان‌بندی تعیین جلسات، دقت داشته باشید که برگزاری جلسات مجمع عمومی بر جلسات هیئت مدیره تقدم دارد.
- سرمایه اولیه و میزان سهم هر یک از شرکا را تعیین کنید.
- توجه: سرمایه یک عضو نباید بیشتر از ۹۰ درصد کل سرمایه شرکت باشد.
- نکته: مؤسسین نسبت به کلیه سهامداران سهامداران و نیز سایر ذینفعان شرکت دارای مسئولیت تضامنی هستند و کلیه بدهی‌ها و دیون شرکت به عهده هر یک از ایشان به تنهایی است.
- میان صورت جلسات مجامع و هیئت مدیره با اساسنامه نباید مغایرتی وجود داشته باشد.
- هم اساسنامه و هم کلیه صورتجلسات باید تایپ شده و بدون غلط باشند.
در این محتوا در باره اساسنامه و مفاد آن، و نیز انواع و شیوه‌های نوشتن یک اساسنامه صحبت کردیم. با تشکر.